بررسی آثار فناوری‌های مالی فین‌‌تک بر بانک‌ها

به گزارش بانکینا، نظام بانکی نه تنها در این مقوله نمی‌تواند بی‌تفاوت باشد بلکه ضرورت دارد تلاش کند خود را با تغییرات روز افزون این حوزه هماهنگ و طرحی برای تعامل با آثار این تحولات و پدیده های ناشی از آن داشته باشد. آنچنان که گفته می شود با اختصاص یک بند از نظام تأمین مالی دانش بنیان که در حال تدوین و تقدیم به دولت است، بانک مرکزی مسئول تدوین دستورالعمل برای فعالیت این پدیده های مالی می‌شود.

فین تک (Fin tech) یا فناوری‌های مالی Financial technology به شرکت‌هایی اطلاق می شود که می خواهند با کاربرد تکنولوژی و فناوری‌های نوین خدمات مالی را با کارایی بیشتر و ارزشمندتر ارائه کند.

برای درک درست از این پدیده و تعریف آن در ابتدا تعریفی از عناصر تشکیل دهنده آن تکنولوژی و مفاهیم مالی باید داشت و چنانچه بخواهیم به صورت مختصر این دو مفهوم را تعریف کنیم باید بگوئیم حوزه مالی به مدیریت پول، ترکیب بهینه دارائی و بدهی و سرمایه گذاری توجه دارد و تکنولوژی را نیز می توان مجموعه ای از تکنیک‌ها، فرآیندها و روش‌های فنی برای ایجاد، تولید و ارائه محصولات و خدمات دانست. از این جهت فین تک با ترکیب دانش مالی و تکنولوژی هدفی جز خلق راه حل‌هایی جدید و توجه به فرایندهای کارا و تعریف مدل‌های نوین کسب و کار به منظور بهره مندی از ظرفیت تکنولوژی در حوزه مالی ندارد و شاید به همین دلیل است که فین تک ها در حوزه بانکداری، مدیریت ثروت، پرداخت و بیمه بیشتر قابل ملاحظه هستند.

شرکت‌های فناوری مالی خدمات خود را به انواع مشتریان ارائه می‌کند که از آن جمله می‌توان به ارائه خدمات به موسسات مالی به عنوان یکی از حوزه‌های اصلی فعالیت‌شان اشاره کرد. همچنین ارائه خدمات به صورت مستقیم به مشتریان نیز یکی از اهداف تعریف شده آنها است.

تعریف فرصت‌های کسب و کار، تلفیق تکنولوژی‌های مورد نیاز برای ارائه خدمات کاراتر، طراحی مدل‌های عملیاتی و چگونگی ورود به بازار از الزاماتی است که فین‌تک‌ها با آن مواجه هستند و پس از آن عوامل محدود کننده بیرونی مورد توجه قرار می گیرد که در این بخش می توان به سیاست‌های حاکم بر حوزه کسب و کار اشاره کرد که اثر مستقیم بر فعالیت فین تک ها دارد.

با یک مطالعه مختصر می توان دریافت در کشورهای پیشرفته سرمایه گذاری‌های گسترده ای برای بهره برداری از فرصت‌های ایجاد شده توسط فین تک‌ها در حال انجام است و این نشان از آشنائی آنان با مزیت‌ها و نقش مهم و مفید این پدیده‌های مالی است.

فین‌تک‌ها رقابت پذیری اقتصاد مالی و بهبود عملکرد سیستم مالی را فراهم می آورند و باعث کوتاه شدن زمان نوآوری و ارائه آن به بازار می شوند، در حوزه مالی شفافیت ایجاد کرده، و ریسک ها را کاهش می دهند و موجب بهبود دسترسی مشتریان به خدمات مالی شده و هزینه ها را کاهش و سرعت را افزایش می دهند.

فین‌تک‌ها برای فعالیت با مشکلات بسیاری نیز مواجه‌اند و این مشکلات عمدتا ناشی از محدودیت‌هایی است که توسط دولت‌ها و سایر بازیگران ذی‌نفوذ ایجاد و تقویت می شود. توانائی فین‌تک‌ها در عرضه بدون محدودیت خدمات مالی و شاید خلق پول علت اعمال محدودیت‌های قانونی در این حوزه است لذا محدودیت‌ها ناشی از احتیاط هائی است که معقول هم به نظر می رسند و غالبا ناشی از قوانین و مقررات، احتیاط های موجود در صنعت، رقابت برای کسب سهم بازار، اعمال نفوذ بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری و مسائل ناشی از تأمین نیروهای انسانی متخصص است.

درحال حاضر در کشور قوانین خاصی برای فعالیت فین تک‌ها تعریف نشده است به همین دلیل ایجاد و توسعه فعالیت توسط این گونه شرکت‌ها خالی از اشکال و ریسک عدم امکان فعالیت نیست اما باید توجه کرد این پدیده های مالی در حال رشد و تکثیر هستند و با خود فرصت‌ها و مزیت‌های فراوانی را ایجاد می‌کنند، در بسیاری از نقاط دنیا پذیرفته شده اند و مسیرهای قانونی برای فعالیت آنها مشخص و نحوی تعامل با آنها، در حال تغییر دادن بسیاری از روندهای قدیمی است.

تغییرات انفجاری تکنولوژیکی، ظهور استارت آپ ها و اقبال بسیار زیادی که به پدیده های مالی حاصل از ادغام آنها با بخش مالی بوجود آمده، در کنار انتقادات بسیار زیاد به نحوه فعالیت بانک‌ها و لزوم بهره گیری هرچه بیشتر از مزیت‌های ایجاد شده در سیستم بانکی کشور، به نظر می رسد شاهد آغاز تحولاتی مثبت خواهیم بود و بدون شک نباید از چالش هائی که به دنبال خواهد داشت غافل بود.

با توجه به اهمیت موضوع به نظر می رسد با مطالعه و تحقیق بیشتر امکان طراحی «مدلی جامع برای تعامل شرکت‌های فناوری مالی (Fin tech) با بانک‌ها و موسسات اعتباری در صنعت بانکداری ایران» وجود دارد.

لذا بررسی بیشتر موجب شناسائی مقررات محدود کننده، تدوین قوانین جدید مورد نیاز، مشخص کردن دلایل محدودیت‌های موجود در بانک مرکزی، تبیین محدودیت‌های تکنولوژیکی در داخل و فراهم آوردن زمینه آمادگی هرچه بیشتر سیستم بانکی برای شناسائی اشکال مختلف تعامل با شرکت‌های فناوری مالی شود.

شناسائی اشکال تعامل و تأثیر آن بر بوم مدل کسب و کار بانک‌ها و مؤسسات اعتباری می‌تواند در مقایسه با بوم مدل کسب و کار شرکت‌های فناوری مالی (Fin tech) نیز مورد بهره برداری قراربگیرد.

منبع: ایبِنا