بر اساس آمارهای منتشر شده تنها ۴۸/ ۳۳ درصد از کل واحدهای صنفی کشور نسبت به مجهز شدن به صندوق مکانیزه فروش اقدام کرده‌اند.
به گزارش بانکینا، آخرین آمارهای منتشر شده درخصوص تعداد واحدهای تجهیز شده با صندوق مکانیزه فروش نشان می‌دهد تا انتهای آذرماه از میان ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار و ۳۴۵ واحد صنفی فعال و دارای پروانه کسب در سراسر کشور، ۸۳۷ هزار و ۱۳۹ واحد توانسته‌اند این صندوق را نصب کنند. این آمار نشان می‌دهد تنها ۴۸/ ۳۳ درصد از کل واحدهای صنفی کشور نسبت به مجهز شدن به صندوق مکانیزه فروش اقدام کرده‌اند. این درحالی است که داستان مجهز شدن واحدهای صنفی کشور به صندوق مکانیزه فروش برای شفاف‌سازی عملکرد مالی اصناف در زمان دولت دهم و در چارچوب بندهایی از قانون پنجم توسعه دیده شده بود.
در ماده ۱۲۱ قانون برنامه پنجم توسعه با توجه به هماهنگی به عمل آمده بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان امور مالیاتی کشور درخصوص تعیین اولویت صاحبان مشاغل برای نصب، راه‌اندازی و استفاده از سامانه صندوق مکانیزه فروش، صاحبان مشاغل (اصناف) مکلف به استفاده از سامانه صندوق مکانیزه فروش رایانه‌ای که دارای سیستم نرم‌افزار فروشگاهی و صدور فاکتور الکترونیکی (صورتحساب فروش) مطابق شرایط اعلام شده در دستورالعمل موضوع ماده ۱۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده و ماده ۱۶۹ قانون مالیات مستقیم شده‌اند؛ اما با گذشت ۶ سال به‌دلیل اینکه بسیاری از بندهای قانون پنجم توسعه به اجرا گذاشته نشد، این تکلیف قانونی نیز مشمول گذر زمان شد. البته در سال‌های ۹۲، ۹۳ و ۹۴ برخی از اصناف مشمول نصب این صندوق شدند که نکته جالب این بود که واحدهای خرده‌فروشی مواد غذایی در هیچ‌یک از گروه‌های مشمولان نبودند. این درحالی است که برخی معتقدند این گروه از اصناف، کمترین مالیات را می‌پردازند و یکی از گمانه‌زنی‌ها در این باره، کم‌اظهاری آنها است؛ چراکه هنوز هم برای دریافت مالیات از این صنوف، به خوداظهاری خرده‌فروشی‌ها بسنده می‌شود.
در این روش دست فروشندگان برای تخطی از ثبت کالای فروخته شده، بازتر خواهد بود. کارشناسان بر این باورند که با نصب صندوق مکانیزه فروش نه تنها فرارهای مالیاتی کاهش خواهد یافت، بلکه به تبع آن درآمدهای دولت نیز افزایش می‌یابد، تخلف دریافت سود بیشتر از مصرف‌کننده به حداقل می‌رسد، از گران‌فروشی ممانعت به عمل خواهد آمد و توزیع کالاهای قاچاق و فاقد مجوزی که در خرده‌فروشی‌ها دیده می‌شود نیز به حداقل می‌رسد؛ به عبارت دیگر به‌واسطه صندوق مکانیزه فروش، نظام دریافت و پرداخت خرده‌فروش‌ها شفاف‌تر خواهد شد. البته چندی پیش نیز وزیر صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به وزیر اقتصاد خواستار نصب فوری صندوق مکانیزه فروش شد؛ اما نتیجه این درخواست اعلام نشد. حال وزارت صنعت، معدن و تجارت در گزارش آماری ۹ ماه منتهی به آذر سال‌جاری، لیستی از تعداد فروشگاه‌های تجهیز شده به صندوق مکانیزه فروش را تا انتهای آذرماه منتشر کرده است. بدون در نظر گرفتن کل واحدهای صنفی فعال در هر استان، بیشترین صندوق مکانیزه فروش به ترتیب در ۱۰ استان تهران، خراسان رضوی، اصفهان، فارس، خوزستان، مازنداران، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان و یزد راه‌اندازی شده است. البته در این آمار، واحدهایی که توانسته‌اند مجهز به کارتخوان و ترازوی دیجیتال شوند نیز سرشماری شده‌اند.
البته در این باره باید به این نکته اشاره کرد که واحدهای صنفی دارای صندوق مکانیزه فروش می‌توانند مجهز به دستگاه کارتخوان و ترازوی دیجیتال نیز باشند. منابع خبری عنوان می‌کنند که به ۳۸ اتحادیه صنفی برای نصب صندوق مکانیزه فروش فراخوان داده شده است که از این تعداد، ۵ اتحادیه مکلف به نصب این صندوق در سال ۹۷ هستند و مالیات آنها براساس عملکرد مالی ثبت‌شده در صندوق مکانیزه فروش باید پرداخت شود. رستوران‌ها و چلوکبابی‌ها، املاک، تالارهای پذیرایی و هتل‌ها (از سه ستاره به بالا) در سال آینده مجهز به این صندوق خواهند شد. در صورتی که از این امر تبعیت نکنند نیز مالیات آنها براساس گردش مالی‌شان محاسبه می‌شود.
شفافیت به روایت آمار
بیشترین صندوق مکانیزه در استان تهران نصب نشده که بر این اساس از ۳۷۵ هزار و ۷۶۰ واحد صنفی خدمات فنی، تولیدی، توزیعی و خدماتی این استان، ۱۵۲ هزار و ۲۵۳ واحد مجهز به صندوق مکانیزه فروش، ۸۲ هزار و ۳۸۸ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال و ۲۵۲ هزار و ۵۳۰ واحد هم مجهز به کارتخوان شده‌اند. از ۲۰۱ هزار و ۲۱۱ واحد صنفی خراسان رضوی در تمام رسته‌ها نیز ۸۴ هزار و ۹۷۵ واحد صندوق مکانیزه فروش، ۴۲ هزار و ۵۸۸ واحد ترازوی دیجیتال و ۱۲۳ هزار و ۶۵۰ واحد کارتخوان را نصب کرده‌اند. استان اصفهان دارای ۱۹۵ هزار و ۹۲۵ واحد صنفی است که از این تعداد ۷۳ هزار و ۷۶۸ واحد مجهز به صندوق مکانیزه هستند. ۳۴ هزار و ۲ واحد ترازوی دیجیتال و ۱۲۳ هزار و ۵۶۴ واحد هم کارتخوان نصب کرده‌اند. ۵۲ هزار و ۲۳۱ واحد صنفی از مجموع ۱۴۲ هزار و ۱۷۶ واحد صنفی استان فارس نیز صندوق مکانیزه فروش را راه‌اندازی کرده‌اند. همچنین ۱۰۴ هزار و ۳۶۶ واحد نیز مجهز به دستگاه کارتخوان و ۲۹ هزار و ۲۳۷ واحد هم مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. براساس این گزارش، استان خوزستان با دارا بودن ۱۱۸ هزار و ۸۸۱ واحد صنفی، توانسته ۵۱ هزار و ۳۵۳ واحد را مجهز به صندوق مکانیزه فروش کند. ۸۴ هزار و ۸۵۳ واحد نیز دارای کارتخوان و ۲۷ هزار و ۵۰۷ واحد دارای ترازوی دیجیتال هستند. استان مازندران دارای ۱۵۲ هزار و ۲۴۳ واحد صنفی است که از این تعداد ۵۱ هزار و ۱۶۷ واحد صندوق مکانیزه فروش را نصب کرده‌اند. ۸۱ هزار و ۱۸۷ واحد هم مجهز به دستگاه کارتخوان و ۲۸ هزار و ۴۶۲ واحد نیز مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. از ۱۲۶ هزار و ۴۰ واحد صنفی استان آذربایجان شرقی، ۴۸ هزار و ۸۷۳ واحد مجهز به صندوق مکانیزه فروش، ۷۵ هزار و ۵۴ واحد مجهز به کارتخوان و ۲۶ هزار و ۶۷ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. آذربایجان غربی نیز با دارا بودن ۹۶ هزار و ۲۰۲ واحد صنفی در تمام رسته‌ها، توانسته ۴۳ هزار و ۱۸۳ واحد صنفی خود را با صندوق مکانیزه فروش تجهیز کند. همچنین ۶۴ هزار و ۹۲۳ واحد مجهز به کارتخوان و ۲۲ هزار و ۳۸۶ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. ۶۵ هزار و ۷۶۰ واحد صنفی در استان کردستان فعال است که از این تعداد، ۲۲ هزار و ۶۶۳ واحد به صندوق مکانیزه فروش مجهز شده‌اند. ۴۰ هزار و ۱۸ واحد نیز مجهز به کارتخوان و ۱۰ هزار و ۷۹۳ واحد نیز مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. از مجموع ۴۱ هزار و ۵۲۷ واحد صنفی استان یزد، ۲۲ هزار و ۴۱۸ واحد، صندوق مکانیزه فروش را نصب کرده‌اند. ۳۱ هزار و ۲۵۸ واحد مجهز به کارتخوان و ۸ هزار و ۴۱۱ واحد هم مجهز به ترازوی دیجیتال است.
۱۰ هزار و ۹۶۸ واحد صنفی مجهز به صندوق مکانیزه فروش، ۲۴ هزار و ۳۶۰ واحد صنفی مجهز به کارتخوان و ۸ هزار و ۱۳۷ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هم حاصل عملکرد ۴۱ هزار و ۷۳۶ واحد صنفی در استان اردبیل است.۶۸ هزار و ۳۹۴ واحد صنفی در استان البرز فعال بوده که از این تعداد، ۱۶ هزار و ۶۳۰ واحد دارای صندوق مکانیزه فروش، ۴۱ هزار و ۳۷۰ واحد دارای کارتخوان و ۹ هزار و ۴۶۹ واحد هم دارای ترازوی دیجیتال هستند. از ۲۶ هزار و ۳۰۷ واحد صنفی استان ایلام، ۳ هزار و ۳۰۶ واحد مجهز به صندوق مکانیزه فروش، ۱۲ هزار و ۴۵۹ واحد مجهز به کارتخوان و ۴ هزار و ۳۶ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. همچنین ۴۱ هزار و ۲۳۱ واحد صنفی در استان بوشهر فعال است که از این تعداد ۱۴ هزار و ۷۶۶ واحد دارای صندوق مکانیزه فروش، ۳۰ هزار و ۴۱۴ واحد مجهز به کارتخوان و ۷ هزار و ۶۶۳ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند.
منطقه جنوب کرمان نیز دارای ۱۳ هزار و ۶۷۶ واحد صنفی بوده که از این تعداد، ۲ هزار و ۲۱۹ واحد مجهز به صندوق مکانیزه فروش، ۸ هزار و ۸۸۶ واحد مجهز به کارتخوان و ۳ هزار و ۱۳۲ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال است. از بین ۳۷ هزار و ۹۷ واحد صنفی فعال در استان چهارمحال و بختیاری، ۹ هزار و ۸۰۷ واحد دارای صندوق مکانیزه فروش، ۲۷ هزار و ۶۸۸ واحد مجهز به کارتخوان و ۱۰ هزار و ۶۴۸ واحد دارای ترازوی دیجیتال هستند. صنوف استان خراسان جنوبی با دارا بودن ۲۹ هزار و ۸۲۷ واحد صنفی توانسته‌اند ۶ هزار و ۲۵۲ واحد را به صندوق مکانیزه فروش، ۲۱ هزار و ۴۹ واحد صنفی را مجهز به کارتخوان و ۵ هزار و یک واحد صنفی را مجهز به ترازوی دیجیتال کنند. در استان خراسان شمالی نیز ۲۵ هزار و ۶۱۹ واحد صنفی فعال هستند که از این تعداد، ۲ هزار و ۹۷۷ واحد دارای صندوق مکانیزه فروش، ۱۴ هزار و ۳۱۵ واحد دارای کارتخوان و ۴ هزار و ۶۷۴ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. از ۳۸ هزار و ۲۰۸ واحد صنفی فعال در استان زنجان نیز ۱۰ هزار و ۳۳۳ واحد صنفی، صندوق مکانیزه فروش نصب کرده‌اند و ۲۲ هزار و ۹۶۲ واحد دارای کارتخوان هستند و ۷ هزار و ۳۰۹ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال شده‌اند.
صاحبان اصناف در استان سمنان با دارا بودن ۲۸ هزار و ۴۰۸ واحد صنفی، توانسته‌اند ۶ هزار و ۵۳۷ واحد را به صندوق مکانیزه فروش، ۱۸ هزار و ۸۴۵ واحد را به کارتخوان و ۵ هزار و ۲۹۳ واحد را به ترازوی دیجیتال تجهیز کنند.
۴۲ هزار و ۷۰۹ واحد صنفی نیز در استان سیستان و بلوچستان فعال است که از این تعداد، ۹ هزار و ۴۹۵ واحد مجهز به صندوق مکانیزه فروش، ۲۵ هزار و ۳۴۰ واحد مجهز به دستگاه کارتخوان و ۷ هزار و ۹۵۳ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. تجهیزات نصب شده در ۳۸ هزار و ۶۲۱ واحد صنفی استان قزوین حاکی از آن است که ۱۷ هزار و ۸۳۳ واحد دارای صندوق مکانیزه فروش، ۲۹ هزار و ۴۹۸ واحد مجهز به کارتخوان و ۷ هزار و ۵۲۷ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند.۳۵ هزار و ۷۸۱ واحد صنفی در استان قم فعال است که از این تعداد ۹ هزار و ۵۰ واحد دارای صندوق مکانیزه فروش، ۲۰ هزار و ۸۵۴ واحد دارای کارتخوان و ۶ هزار و ۴۸۶ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. استان کرمان نیز دارای ۷۰ هزار و ۲۲۹ واحد صنفی بوده که ۱۷ هزار و ۵۱ واحد به صندوق مکانیزه فروش، ۴۴ هزار و ۴۵۱ واحد به کارتخوان و ۱۴ هزار و ۴۸۷ واحد به ترازوی دیجیتال تجهیز شده‌اند.
در استان کرمانشاه ۶۱ هزار و ۵۱۹ واحد صنفی فعال هستند که ۱۳ هزار و ۳۸ واحد دارای صندوق مکانیزه فروش، ۳۵ هزار و ۹۶۴ واحد مجهز به کارتخوان و ۱۳ هزار و ۵۶۳ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. صاحبان اصناف در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز از مجموع ۲۵ هزار و ۸۶۹ واحد صنفی توانسته‌اند ۸ هزار و ۵۹۷ واحد را به صندوق مکانیزه فروش، ۱۸ هزار و ۲۳ واحد را به کارتخوان و ۶ هزار و ۳۶۰ واحد را به ترازوی دیجیتال تجهیز کنند. در استان گلستان ۵۶ هزار و ۱۷۴ واحد صنفی فعال است که از این تعداد ۵ هزار و ۴۴۳ واحد مجهز به صندوق مکانیزه فروش، ۲۸ هزار و ۴۸۷ واحد مجهز به کارتخوان و ۱۱ هزار و ۶۱۱ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال است. در استان گیلان ۹۹ هزار و ۵۰۶ واحد صنفی دارای پروانه فعالیت دارند که ۱۲ هزار و ۵۶۸ واحد با صندوق مکانیزه فروش، ۳۸ هزار و ۲۴۵ واحد به کارتخوان و ۱۶ هزار و ۹۲۵ واحد به ترازوی دیجیتال تجهیز شده‌اند.
لرستان دارای ۵۳ هزار و ۵۰۹ واحد صنفی است که از این تعداد ۱۴ هزار و ۳۴۷ واحد مجهز به صندوق مکانیزه فروش، ۳۲ هزار و ۶۰۷ واحد مجهز به کارتخوان و ۱۱ هزار و ۲۲۶ واحد مجهز به ترازوی دیجیتال هستند. صاحبان صنوف در استان مرکزی با دارا بودن ۵۵ هزار و ۶۸۳ واحد صنفی توانسته‌اند ۱۲ هزار و ۵۵۵ واحد را مجهز به صندوق مکانیزه فروش کنند. ۳۶ هزار و ۸۳۰ واحد دارای کارتخوان و ۱۱ هزار و ۷۶۴ واحد نیز دارای ترازوی دیجیتال هستند. از مجموع ۳۸ هزار و ۹۹۸ واحد صنفی فعال در استان هرمزگان، ۱۷ هزار و ۹۷۷ واحد دارای صندوق مکانیزه فروش، ۳۰ هزار و ۹۸۶ واحد دارای کارتخوان و ۸ هزار و ۲۵ واحد دارای ترازوی دیجیتال است. ۵۵ هزار و ۴۹۲ واحد صنفی در استان همدان فعالیت دارند که از این تعداد ۱۲ هزار و ۵۰۶ واحد به صندوق مکانیزه فروش، ۲۷ هزار و ۱۹۲ واحد به کارتخوان و ۱۰ هزار و ۴۸۴ واحد به ترازوی دیجیتال تجهیز شده‌اند.
منبع: دنیای اقتصاد
