گرایش فناوری اطلاعات در رشد روزافزون رایانش ابری مفهومی در این صنعت پدید آورده به نام رایانش ارادی (Autonomic Computing) که در این نوشتار به معرفی اجمالی آن می‌پردازیم
عبدالحمید منصوری، مدیرعامل شرکت سامانه‌های یکپارچه بزرگ فردا
به گزارش بانکینا، در دهه ۱۹۷۰ در مراکز رایانه‌ای سازمان و شرکت‌ها روزها و ساعاتی را در طول هفته به شرکت‌های پشتیبانی رایانه تخصیص می‌دادند و این از الزامات تفاهم‌نامه و قراردادهای پشتیبانی مراکز پردازش (Data Center) بود. این زمان برنامه تعمیر و نگهداری دوره‌ای (Program Maintenance – PM) نامیده می‌شد. در این زمان تمامی سخت‌افزارها و نرم‌افزارها توسط مهندسان آزمایش و درستی عملکرد آن بررسی می‌شد و کارهای لازم بابت استفاده از تجهیزات را برای یک هفته بعد آماده می‌کرد و معمولاً برای اضافه کردن حافظه و تجهیزات جدید و تغییرات سیستم‌عاملی از همین زمان استفاده می‌کردیم. امروزه این مورد را هنوز در خیلی از کسب‌وکارها مانند صنعت خودرو داریم. بازرسی دوره‌ای خودرو توسط مهندسان که خدمات پس از فروش عنوان می‌شود مصداق عینی PM است.
با رشد فناوری در سخت‌افزارها و نرم‌افزارها ما شاهد هوشمندی در آنها بودیم و زمان PM تقریباً حذف شد و سخت‌افزارها و نرم‌افزارها هشدارهای لازم را به مهندسان می‌دادند و حتی اضافه کردن تجهیزات و دستگاه‌های جانبی و افزایش ظرفیت آنها در حین اجرا صورت می‌پذیرفت. این مفهوم Plug In نام دارد. در واقع شاهد فناوری و استانداردی در آن به نام plug and play هستیم. در این فناوری با اتصال یک دستگاه یا مؤلفه جدید به رایانه، شناسایی می‌شود و در حین کار رایانه پیکربندی می‌شود و تنظیم‌های لازم را جهت استفاده انجام می‌دهد.
با پیدایش فناوری مجازی ماشین‌ها (Virtual Machine) مراکز پردازش رایانه قدرت اضافه کردن رایانه‌های مجاری مجزا را تحت قالب یک رایانه فراهم می‌کرد. در واقع ماشین مجازی امکان استفاده از فضاهای خالی سخت‌افزاری را بـرای سیستم‌عـامل‌های متفاوت و کاربری‌های گـوناگون مهیا کرد (اولین سیستم‌عامل ماشین مجازی توسط شرکت IBM در سال ۱۳۷۲ به بازار ارائه شد). ماشین‌های مجازی امروزه در مراکز پردازش (Data Center) رکن اصلی به شمار می‌روند.
بـا نهادینه شدن ماشین‌های مجازی در فناوری اطلاعات طی فـاصله زمـانی انـدکی مفهومی به نام رایـانش ابری (Cloud Computing) پدیدار شد که ابعاد جدیدی در دنیای فناوری اطلاعات جهان شکل گرفت.
در قـدم اول حـافظه‌های ذخیره‌سـازی اطلاعات ابری (Cloud Storage) مانند OneDrive, GoogleDrive و Amazon Storage ایـجاد شدند که کـاربران می‌توانستند از طریق تلفن همراه رایانه محل کار شخصی و تبلت و برخی گجت‌ها اطلاعات خود را ذخیره یا بازیابی و به‌روز کنند. امروزه مردم عادی می‌توانند با هزینه‌ای در حدود ۴۰ تا ۶۰ دلار سالانه پنج ترابایت حافظه ذخیره‌سازی داشته باشند.
در حقیقت در قدم بعدی مراکز پردازش داده ابری‌ها (Cloud Data Center) راه‌اندازی شدند و سازمان‌های کسب‌وکار کوچک و متوسط (Small/ Medium Business – SMB) توانستند از مراکز پردازش داده ابری (CDS) برای کاربردهای خود استفاده کنند و بر اساس نیاز و تقاضای کسب‌وکاری خود، ظرفیتشان را افزایش و کاهش دهند و هزینه‌های سر بار داشتن یک مرکز پردازش را به طور مستقل حذف کنند.
کسب‌وکار ارائه مراکز پردازش داده ابری (CDS) امروزه از کسب‌وکارهای مهم برخی از شرکت‌هاست؛ ازجمله می‌توان AWS شرکت آمازون با بیش از یک‌میلیون مشتری و Azure شرکت مایکروسافت را نام برد.
قدم بعدی ایجاد خدمات کاربردی ابری (Cloud Application) توسط شرکت‌هایی مانند فیس‌بوک، لینکدین، یوتیوب، تلگرام، واتس‌اپ، توییتر و اینستاگرام بود. البته این کاربردهای ابری در زمینه کسب‌وکارهای اجتماعی (Social) و ارتباط بین مردم خدمات ارائه می‌دهند و تمرکز آنها بر روابط اجتماعی است. برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها برای اطلاع‌رسانی و آگاهی از خدمات و کالاهای خود نیز از این کاربردهای ابری استفاده می‌کنند و دادوستد هم انجام می‌دهند.
استقبال مردم از این کاربردهای ابری به‌گونه‌ای است که اعضای بعضی از آنها از جمعیت چین هم بیشتر است و بیش از ۱۰ میلیارد نفر در ۱۸ محصول این کاربردهای ابری اجتماعی حضور دارند. یکی از ویژگی‌های این کاربردها تداوم سرویس و ارائه سرویس و خدمات بدون وقفه است.
دیگر ویژگی این کاربردها استفاده کاربران یا ورود کاربران به حساب کاربردی خود از درگاه‌های متفاوت مانند کامپیوتر شخصی، تبلت و تلفن همراه و حتی گجت‌هاست.
ما در آینده نه‌چندان دور شاهد حضور کاربردهای تجاری مانند بانکداری، منابع انسانی، تدارکات در محیط و پردازش ابری خواهیم بود و سازمان‌ها دیگر نیازی به زیرساخت نرم‌افزار بنیادی و سخت‌افزاری نخواهند داشت و از کاربردهای موجود در فضای پردازش ابری استفاده خواهند کرد.
از ویژگی‌های مهم رایانش ابری خدمات بدون وقفه (Zero Down Time) و استفاده از منابع به‌صورت پویا است. از این رو سازمان‌هایی که خدمات رایانش ابری ارائه می‌دهند در پس‌خوان (Bock office) گروه بی‌شماری از کارشناسان و متخصصان سخت‌افزار و نرم‌افزار و متخصصان کسب‌وکار و تجزیه‌وتحلیل و عملیات و میز امداد (Help Desk) را برای سرویس‌های خود سازمان‌دهی کرده‌اند.
گرایش فناوری اطلاعات در رشد روزافزون رایانش ابری مفهومی در این صنعت پدید آورده به نام رایانش ارادی (Autonomic Computing) که در ادامه به معرفی اجمالی آن می‌پردازیم.
رایانش ارادی (Autonomic Computing) چیست؟
سامانه‌های رایانش ارادی (Autonomic Computing) توانایی مدیریت خودشان را دارند و پویاوار خود را بر اساس سیاست‌ها و استراتژی‌های جدید کسب‌وکار تغییر می‌دهند و با اهداف آن سازگاری برقرار می‌کنند. سامانه‌های خودمدیریتی (Self Management) بر اساس مشاهده و حسی که از محل عملیاتی و نیازهای آن کسب می‌کنند پردازش انجام می‌دهند، به جای اینکه پس از تجزیه و تحلیل و استقرار توسط کارشناس فناوری اطلاعات پردازش شود. سامانه‌های رایانش ارادی (Autonomic Computing) با توانایی پردازش و ارائه خدمات بر اساس مشاهدات این فرصت را برای کارشناسان فناوری اطلاعات فراهم می‌کند که بر فعالیت‌های باارزش‌تر متمرکز شوند.
چرا رایانش ابری؟
پیچیدگی سامانه‌های متعارف و جاری فناوری اطلاعات در سازمان، ایجاد، ادغام و یکپارچگی کاربردی تجارت الکترونیکی در محیط تقاضامحور، وجود کاربردهای زیاد و تجهیزات بی‌شمار سبب شده مدیریت سامانه‌ها توسط کارشناسان پیچیده و غیرموثر شود. پیکربندی، حفاظت و امنیت، بهینه‌سازی و تغییر و به‌روزرسانی سامانه‌های کاربردی از دردسرها و چالش‌های مدیران امروزی سازمان‌ها به شمار می‌رود. راه‌حل چیست؟ فناوری تکنولوژی خودمدیریتی شود؛ همچون سیستم عصبی بدن انسان.
چگونه رایانش ارادی (Autonomic Computing)؟
شرکت IBM پدیدآورنده مفهوم رایانش ارادی (Autonomic Computing) را در کسب‌وکارهای آینده بر محور چهار رکن ایجاد کرده است. چهار رکنی که رایانش ارادی (Autonomic Computing) را می‌سازند عبارت‌اند از:
۱- خودپیکربندی (Self Configuring)
رکن اول رایانش ارادی (Autonomic Computing) سامانه را به طور مستقیم و پویاوار منطبق‌سازی را بر اساس شرایط محیطی و عملیاتی آن انجام می‌دهد.
۲- خوددرمانی (Self Healing)
رکن دوم برای رفع اشکالات و اختلالات سامانه است که شامل کشف، تشخیص و اقدام برای جلوگیری از اشکال و اختلال می‌شود.
۳- خودبهینه‌سازی (Self Optimization)
تنظیم منابع، توازن و تعادل حجم کار سامانه برای به حداکثر رساندن استفاده از منابع فناوری اطلاعات تخصیص داده‌شده از وظایف این رکن به شمار می‌رود.
۴- خودمحافظتی (Self Protecting)
پیش‌بینی، تشخیص، شناسایی و حفاظت از حملات ویژگی رکن چهارم رایانش ارادی (Autonomic Computing) است.
با شکل‌گیری مفهوم رایانش ارادی (Autonomic Computing) امروزه سامانه‌ها گرایش به سویی دارند که شاهد مفاهیم زیر در آنها هستیم:
- خودسازی Self Assembly، خوداستواری Self assurance
- خودآگاهی Self Awareness، خوداستواری Self confidence
- خودپیکربندی Self Configuring، خودسازی Self Creation
- خودپدافند Self defense، خودتوصیفی/ خود شرحی Self Description
- خودبیان / خودتفسیر Self Explanation، خودگردانی Self Governance
- خوددرمانی Self Healing، خودآموزی Self Learning، خودمدیریتی Self Management
- خودبهینه‌سازی Self Optimizing، خودسازمانی Self organization
- خودمحافظتی Self Protecting، خودتنظیمی Self Regulation
- خودتکرار Self Replication، خودنمایشی Self Representation
- خودمجذوبی / مجذوب خود Self absorbed، خودمرکز Self centered
- خودمرکزی Self centeredness، خودنفی / نفی خود Self contradiction
- خودویرانگرانه Self destructive.
در خاتمه با رشد رایانش ارادی (Autonomic Computing) در سامانه‌ها مدیران و سازمان‌ها شاهد کاهش هزینه، آسایش مدیریت فناوری، تصمیم‌گیری سریع، رشد، تغییر سریع و ادغام کسب‌وکار خود خواهد بود.
منبع: ماهنامه پیوست
